Ομιλία κ. Μιχάλη Σακέλλη στην Ημερίδα που διοργανώθηκε από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, με θέμα: "Η ακτοπλοΐα ως συνδετικός κρίκος της νησιωτικής Περιφέρειας με την Ηπειρωτική χώρα" και έλαβε χώρα στο Δημαρχείο Νάξου, την Πέμπτη 31 Μαΐου 2018:
«Η τοποθέτησή μας αφορά τις προτάσεις του ΣΕΕΝ για την αναμόρφωση του Θεσμικού Πλαισίου. Οι θέσεις μας για τα τρέχοντα θέματα που μας απασχολούν βασίζονται στην κείμενη νομοθεσία και στις μέχρι σήμερα αποφάσεις του ΣΑΣ. Το θεσμικό πλαίσιο της Ακτοπλοΐας είναι ο σημαντικότερος παράγοντας στη διαμόρφωση του επιπέδου των Ακτοπλοϊκών υπηρεσιών.
Το θεσμικό πλαίσιο:
· ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΙ ΤΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΙΣΟΔΟ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ
· ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΑ ΤΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΕΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
· ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΕΙ ΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΝΗΣΙΩΝ
· ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΝΑΥΛΩΝ ΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΣ ΘΕΤΙΚΑ Ή ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΑΞΙΔΙΟΥ
· ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ
Στο παρελθόν το θεσμικό πλαίσιο είχε αρνητικό ρόλο στην ανάπτυξη των Ακτοπλοϊκών μας συγκοινωνιών και στην ανανέωση του Ακτοπλοϊκού μας στόλου. Το ΠΔ 684/1976 το οποίο ρύθμιζε τα Ακτοπλοϊκά θέματα προέβλεπε τη χορήγηση άδειας, της λεγόμενης ΑΔΕΙΑΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ, για τη δρομολόγηση πλοίου στις Ελληνικές Ακτοπλοϊκές Γραμμές. Η άδεια αυτή εχορηγείτο με απόφαση του εκάστοτε Υπουργού Ναυτιλίας, η οποία θεωρητικά και μόνο θεωρητικά βασιζόταν στην ύπαρξη ή μη συγκοινωνιακών αναγκών.
Την περίοδο 1980-2000 έγιναν πολλά λάθη που κάθε άλλο παρά βοήθησαν την ανάπτυξη των Ακτοπλοϊκών μας συγκοινωνιών. Η έγκριση των ΑΔΕΙΩΝ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ βασιζόταν σε προσωπικές εκτιμήσεις και προσωπικές σχέσεις με αποτέλεσμα να μοιραστεί η Ακτοπλοΐα σε συγκεκριμένες εταιρείες, σε κάθε γραμμή, χωρίς να είναι δυνατή η είσοδος τρίτων.
Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 3577/92 που κατοχύρωνε την ελεύθερη παροχή Ακτοπλοϊκών Υπηρεσιών δεν μας βρήκε έτοιμους να ανταγωνιστούμε τις μεγάλες Ευρωπαϊκές Εταιρείες και δικαίως ζητήσαμε την παράταση για την εφαρμογή του μέχρι το 2004 με τη διαφορά ότι το διάστημα αυτό δεν το χρησιμοποιήσαμε για τη δημιουργία συνθηκών ελεύθερου ανταγωνισμού, γεγονός το οποίο θα μας οδηγούσε σε ανάπτυξη με ναυπήγηση ή αγορά νέων πλοίων για την ανανέωση του Ακτοπλοϊκού μας στόλου. Την αναστολή εφαρμογής του Ευρωπαϊκού κανονισμού τη χρησιμοποιήσαμε δυστυχώς για να κατοχυρωθούν για μερικά ακόμα χρόνια τα ίδια συμφέροντα.
Τα πράγματα άλλαξαν με τον Νομό 2932/2001, ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις διότι προέβλεπε:
· ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΠΛΟΙΩΝ ΜΕ ΑΠΛΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ
· ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΔΡΟΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΛΟΙΩΝ ΚΑΙ ΜΕ ΕΚΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ
· ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΔΡΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΕΚΤΑΚΤΩΝ Ή ΕΠΟΧΙΑΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ
· ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ
· ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΜΟΥ ΠΟΛΥΕΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΜΕ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
Σταδιακά ο Νόμος 2932/2001 βελτιώθηκε περαιτέρω και συνέβαλε θετικά στην αναβάθμιση των υπηρεσιών αλλά και στην παροχή διευκολύνσεων στις Εταιρείες για την αποτελεσματικότερη εκμετάλλευση των πλοίων τους, χωρίς να υποβαθμίζονται οι προσφερόμενες υπηρεσίες. Είναι βέβαιο ότι ο Ν. 2932/2001 όπως έχει διαμορφωθεί βοήθησε στην αντιμετώπιση της κρίσης μετά το 2009, ενώ η διαφοροποίηση των συνθηκών δρομολόγησης των ταχυπλόων είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο την παραμονή των ταχυπλόων στην εξυπηρέτηση των νησιών μας, αλλά και τη διευκόλυνση δρομολόγησης νέων πλοίων.
Παρόλα αυτά υπάρχουν πολλά ακόμα που πρέπει να γίνουν τα οποία πιστεύουμε ότι θα αναβαθμίσουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες, διευκολύνοντας ταυτόχρονα και τη λειτουργία των υπηρεσιών του Υπουργείου Ναυτιλίας, ενώ μπορεί να συμβάλουν θετικά στη μείωση του κόστους λειτουργίας των πλοίων, συνεπώς και στους ναύλους. Με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας από 5-4-2017 συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας για την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου της Ακτοπλοΐας, στην οποία συμμετέχει και ο Σύνδεσμός μας.
Οι προτάσεις τις οποίες έχουμε καταθέσει αποβλέπουν:
· ΣΤΗ ΔΡΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΣΑΦΩΝ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΥΡΙΩΣ ΣΕ ΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΕΚΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΕΤΗΣΙΕΣ Ή ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΔΡΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ
· ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΧΥΤΕΡΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΙ
· ΣΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΟΥ Σ.Α.Σ ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
· ΣΤΗ ΘΕΣΠΙΣΗ ΑΡΧΩΝ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΘΑ ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΔΡΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΠΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝ ΤΟ Σ.Α.Σ
· ΣΤΗΝ ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΛΟΙΑΡΧΩΝ ΜΑΣ ΑΠΟ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ ΟΠΩΣ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΚΑΙ ΣΤΑ ΑΛΛΑ ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΜΑΣ ΜΕ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΟΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ
· ΣΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ Κ.Δ.Ν.Δ ΚΑΙ Κ.Ι.Ν.Δ
Σύμφωνα με τα ισχύοντα οι εμπρόθεσμες δρομολογήσεις είναι αυτές οι οποίες δηλώνονται μέχρι την 31/1 κάθε έτους και για τη δρομολογιακή περίοδο που ξεκινά από 1/11. Δρομολογήσεις που δηλώνονται μετά την 31/1 θεωρούνται εκπρόθεσμες. Με τις εμπρόθεσμες δηλώσεις εξυπηρετείται το 95% του μεταφορικού έργου.
Ο Υπουργός Ναυτιλίας μετά από γνώμη του ΣΑΣ έχει τη δυνατότητα να εγκρίνει τα εκπρόθεσμα δρομολόγια, υπάρχουν όμως ορισμένα κριτήρια και κυρίως η έννοια της ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ και η έννοια της ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ, τις οποίες πρέπει να διευκρινίσουμε με σαφήνεια, αποφεύγοντας τα οποιαδήποτε υποκειμενικά κριτήρια στον προσδιορισμό τους. Οι προτάσεις μας για τις εκπρόθεσμες ετήσιες δρομολογήσεις είναι η αυστηρή καταγραφή των προϋποθέσεων έγκρισης ή μη έγκρισής των ούτως ώστε να μην υπάρχουν αμφισβητήσεις αλλά και για να διευκολυνθούν οι εταιρείες στον προγραμματισμό της απασχόλησης των πλοίων τους.
Για παράδειγμα προτείνουμε να συζητηθεί η εκπρόθεσμη ετήσια δρομολόγηση συμβατικών πλοίων να είναι δυνατή με την προϋπόθεση προαποφασισμένης απόκλισης στις ώρες αναχώρησης και με ημερομηνία έναρξης δρομολογίων όχι αργότερα από την 1η Μαρτίου, ώστε να διασφαλιστεί η χειμερινή εξυπηρέτηση των νησιών αλλά και η ίση μεταχείριση με τα ήδη δρομολογημένα πλοία.
Σχετικά με τα ταχύπλοα πλοία προτείνουμε να συζητηθεί η εκπρόθεσμη δρομολόγησή τους για τουλάχιστον επτά μήνες συνολικά με έναρξη δρομολογίων όχι αργότερα από την 1η Απριλίου.
Στον Ν. 2932/2001 αναφέρεται επίσης και η έννοια της διάκρισης, την οποία μπερδεύουμε πολλές φορές με την απώλεια μεταφορικού έργου ή πρόκληση ζημιών κλπ. Αυτό το οποίο επιζητούμε είναι την ίση μεταχείριση και η έννοια της διάκρισης δεν μπορεί να σημαίνει τίποτε άλλο από την εξέταση των θεμάτων που αφορούν τις ακτοπλοϊκές μας συγκοινωνίες και ειδικότερα τις δρομολογήσεις των πλοίων βάσει συγκεκριμένων προϋποθέσεων και αρχών, οι οποίες πρέπει να εφαρμόζονται σε κάθε περίπτωση χωρίς διάκριση. Επίσης δεν πρέπει να υπάρχει άνιση κατανομή βαρών και υποχρεώσεων.
Η έγκριση δρομολογήσεων για περιορισμένο χρονικό διάστημα, π.χ. μόνο για την καλοκαιρινή περίοδο θα αποτελούσε διάκριση, λαμβανομένου υπόψη ότι στις εμπρόθεσμες δρομολογήσεις επιβάλλεται υποχρεωτική δεκάμηνη απασχόληση.
Επιπλέον όσων ήδη αναφέραμε ο Σύνδεσμός μας τοποθετήθηκε στην ομάδα εργασίας:
Για τα δρομολόγια Δημόσιας υπηρεσίας και συγκεκριμένα για την προκήρυξη διαγωνισμών για 10 τουλάχιστον χρόνια με ποιοτικά κριτήρια, γεγονός το οποίο θα έχει ως αποτέλεσμα τη δυνατότητα δρομολόγησης νέων και σύγχρονων πλοίων, αλλά ακόμα και τη ναυπήγησή τους. Επίσης πρέπει να εξεταστεί και να μελετηθεί η δυνατότητα εκτέλεσης δρομολογίων με ανταποκρίσεις όπου αυτό είναι δυνατόν, γεγονός το οποίο θα έχει βέβαιο αποτέλεσμα την αύξηση των συνδέσεων των μικρών νησιών μας με την Ηπειρωτική Ελλάδα αλλά και μεταξύ τους. Επίσης έχουμε προτείνει την κατάργηση του σταδίου της αποκλειστικής εκμετάλλευσης για να μην καθυστερούν οι διαδικασίες προκήρυξης των διαγωνισμών.
Σε ότι αφορά τα μισθώματα έχουμε προτείνει την αναπροσαρμογή τους για να καλυφθεί η αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ από 13% σε 24%. Το θέμα της σύνθεσης του ΣΑΣ πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά ούτως ώστε να δημιουργηθεί ένα ολιγομελές ευέλικτο σχήμα με τη συμμετοχή εξειδικευμένων συμβούλων χωρίς δικαίωμα ψήφου. Το ΠΔ 177 που αφορά τις υποχρεωτικές συνθέσεις των πληρωμάτων πρέπει να καταργηθεί και να εφαρμοστούν όσα ισχύουν διεθνώς για την στελέχωση των πλοίων και την ασφάλεια επιβαινόντων και πλοίων. Η Ακτοπλοΐα μας είναι πολύ μικρή για να επιδοτεί τη ναυτική εργασία, ενώ αυξάνεται χωρίς λόγο το κόστος εκμετάλλευσης και επιβαρύνονται τα εισιτήρια. Για την καλύτερη εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού αλλά και την αξιοπιστία των ανακοινωμένων δρομολογίων, συμφωνούμε με την πρόταση της ΔΘΣ για το υποχρεωτικό άνοιγμα των πλάνων κρατήσεων, τουλάχιστον 3 μήνες πριν την έναρξη των δρομολογίων.
Η Ακτοπλοΐα μας μπαίνει σε μία κρίσιμη περίοδο, οι τιμές των καυσίμων έχουν αυξηθεί το 2017 κατά 28%, ενώ υπολογίζουμε ότι η επιβάρυνση στα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών μας τη διετία 2017-2018 θα ξεπεράσει τα 60 εκ. €. Επίσης αναμένουμε το 2020 μία νέα θεσμοθετημένη πλέον αύξηση, η οποία μπορεί να ξεπεράσει το 30%. Για την αντιμετώπιση του σοβαρού αυτού προβλήματος και την αποφυγή της αύξησης του κόστους ταξιδίου με αρνητικές συνέπειες στην κίνηση και στον τουρισμό μας, η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ είναι μονόδρομος και προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να κινηθούμε άμεσα».
