Πολυσέλιδο αφιέρωμα για τα 100 χρόνια λειτουργίας του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας στο ένθετο “ΕΣΤΙΑζω” της εφημερίδας “ΕΣΤΙΑ” από τον δημοσιογράφο Δημήτρη Καπράνο, με τίτλο: Εκατό χρόνια μοναξιάς και συνεχούς προσφοράς – Ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας “έκλεισε τα εκατό”, που δημοσιεύθηκε το Σάββατο 20 Μαρτίου 2021:
“Η Ελληνική Ακτοπλοΐα είναι ο άρρηκτος σύνδεσμος της μεγάλης νησιωτικής Ελλάδας με την ηπειρωτική χώρα. Είναι η θαλασσινή “γέφυρα” που κρατά ζωντανή την Ελλάδα των νησιών, την Ελλάδα του Αιγαίου και του Ιονίου, την Ελλάδα των Κυκλάδων, της Κρήτης, των Επτανήσων και των Σποράδων, την Ελλάδα του Ελύτη, του Ρίτσου και του Σεφέρη, την Ελλάδα του φωτός και του γαλάζιου των κυμάτων της…
Η προσφορά της Ελληνικής Ακτοπλοΐας υπήρξε τεράστια και σήμερα είναι ακόμη μεγαλύτερη, καθώς συνδέει τη χώρα με την “καρδιά” της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και συντελεί τα μέγιστα στη μεταφορά των αγαθών μας στις ευρωπαϊκές αγορές.
Παρακολουθώντας την πορεία της ακτοπλοΐας μας “κύμα με κύμα” εδώ και 45 χρόνια, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι το ελληνικό κράτος δεν έχει ακόμη αναγνωρίσει -στον πρέποντα βαθμό- το έργο και την προσφορά των Ελλήνων ακτοπλόων. Τελευταία υπάρχει βελτίωση εμφανής, αλλά έχουμε ακόμη δρόμο έως το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Εφέτος, συμπληρώνει εκατό χρόνια αδιάκοπης λειτουργίας του το συλλογικό όργανο των ελληνικών ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων, που ιδρύθηκε στις 30 Απριλίου 1921 (το αρχαιότερο συλλογικό ναυτιλιακό όργανο στην Ελλάδα) με την επωνυμία “Πανελλήνιος Ακτοπλοϊκή Ένωσις”, που το 1969 μετονομάσθηκε σε “Ένωση Εφοπλιστών Επιατηγών Πλοίων” και από το 2004 είναι ο γνωστός σε όλους “Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας”…
1921-2021: 100 ΧΡΟΝΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας συμπληρώνει εφέτος 100 χρόνια λειτουργίας. Ιδρύθηκε ως «Πανελλήνιος Ακτοπλοϊκή Ένωσις» κατά την πρώτη Γενική Συνέλευση των μελών της στις 30 Απριλίου 1921, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα τα προβλήματα της ελληνικής ακτοπλοΐας, σε μια εποχή κατά την οποία η Ελλάδα βρισκόταν επί σχεδόν εννέα ολόκληρα χρόνια σε εμπόλεμη κατάσταση σε διάφορα μέτωπα και η συμβολή της επιβατηγού ναυτιλίας υπήρξε ιστορική.
Με την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, τον Αύγουστο του 1920, είχε δημιουργηθεί ένα ελληνικό κράτος με τεράστιο ανάπτυγμα ακτών και τα επιβατηγά πλοία αποτελούσαν τα απαραίτητα αλλά και τα μοναδικά εργαλεία γεφύρωσης, που είχε ως αποτέλεσμα την προσθήκη ενός σημαντικού αριθμού πλοίων στον επιβατηγό στόλο. Για τον λόγο αυτό οι πλοιοκτήτες της ακτοπλοΐας αποφάσισαν στις αρχές του 1921 τη δημιουργία μίας Ένωσης προς τον σκοπό της καλύτερης εξυπηρέτησης των συμφερόντων τους.
Το πρώτο Καταστατικό που είχε συνταχθεί από τις 15 Μαρτίου 1921, εγκρίθηκε από το Πρωτοδικείο Πειραιά στις 19 Μαΐου του ίδιου έτους και σύμφωνα με αυτό δικαίωμα να είναι κανείς μέλος είχε «Πας Έλλην ή εταιρεία οιαδήποτε, ιδιοκτήτης επιβατηγού ακτοπλοϊκού πλοίου χωρητικότητας ολικής άνω των πενήντα κόρων διαχειριζόμενος είτε μη τούτο δύναται να αποτελέσει μέλος» και σκοπός της Ένωσης ήταν «η δια κοινής συνεργασίας μελέτη και εφαρμογή των μέσων προς προστασίαν και προαγωγήν της δρομολογιακής εν γένει συγκοινωνίας επί ευρύτερων βάσεων αναλόγως των τότε συνθηκών προς κοινόν όφελος».
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο που εκλέχθηκε κατά τη Γενική Συνέλευση της 30ής Απριλίου 1921, συγκρότησαν οι:
Λεωνίδας Εμπειρίκος (Πρόεδρος), Γεώργιος Θεοδωρακάκος (Αντιπρόεδρος), Ηλίας Βλασσόπουλος (Γεν. Γραμματέας), Δημήτριος Μερίντζος (Ταμίας) και μέλη οι Ελευθέριος Βελλιώτης, Αντώνιος Γιαννουλάτος, Παύλος Δημουλάκης, Νικόλαος Πανταλέων, Δημήτριος Παντελής.
ΙΔΡΥΤΙΚΑ ΜΕΛΗ
Τα ιδρυτικά μέλη ήταν 30, μεταξύ των οποίων οι εταιρείες:
Ελληνική Εταιρεία Θαλασσίων Επιχειρήσεων (12 πλοία), Εθνική Ατμοπλοΐα της Ελλάδος (11 πλοία), Ατμοπλοΐα Αδελφών Γιαννουλάτου (9 πλοία), Ατμοπλοΐα Πανταλέων (6 πλοία), Ατμοπλοΐα Αδελφών Χατζηκωνσταντή (3 πλοία), Ατμοπλοΐα Ελ. Βελιώτη (3 πλοία), Ατμοπλοΐα Π. Δαμουλάκη (2 πλοία), Ατμοπλοΐα Αδελφών Παντελή (2 πλοία), Ατμοπλοΐα Κ. Τόγια (2 πλοία), Ηπειρωτική Ατμοπλοΐα (2 πλοία), Επτανησιακή Ατμοπλοΐα (2 πλοία), Νησιωτική Ατμοπλοΐα (2 πλοία), καθώς και οι “μονοβάπορες” Ατμοπλοΐα Γ. Κατράκη, Ατμοπλοΐα Γ.Γ. Αγγελάτου, Ατμοπλοΐα Φ. Καβουνίδου, Ατμοπλοΐα Αδελφών Ζησίμου, Ατμοπλοΐα Φωκίδος, Ατμοπλοΐα Αργολική Ε. Λεούση & Σία, Ατμοπλοΐα Αν. Μαυροκορδάτου, Κυμαϊκή Ατμοπλοΐα, Πειραϊκή Ατμοπλοΐα Κοτσοβίλη & Σία, Ατμοπλοΐα Παπαγιαννάκη & Σία, Κορινθιακή Ατμοπλοΐα, Πανευβοϊκή Ατμοπλοΐα, Ατμοπλοΐα Γ. Εμπειρίκου, Ατμοπλοΐα Αθανασούλα, Ατμοπλοΐα Πόρτολου – Μαρκέτου, Ατμοπλοΐα Ιθάκης, Ατμοπλοΐα Ν.Μ. Αθανασούλη.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ ΧΡΟΝΙΑ
Την εποχή εκείνη η Ένωση βρέθηκε κάτω από αντίξοες περιστάσεις, καθώς ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και στη συνέχεια η Μικρασιατική Καταστροφή προκάλεσαν την κατάρρευση της Ελλάδας “των πέντε θαλασσών και δύο ηπείρων”, καθώς ο τελικός καθορισμός των ελληνοτουρκικών συνόρων είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των ελληνικών ακτών. Η συνεισφορά του επιβατηγού στόλου υπήρξε καθοριστική τον Αύγουστο του 1922, όταν τα πλοία προσέγγισαν στα παράλια της Μικράς Ασίας διευκολύνοντας το σωστικό έργο στα υπό εγκατάλειψη εδάφη.
Μοιραία, η δραστηριότητα της ελληνικής ακτοπλοΐας περιορίστηκε στον στενό πλέον ελλαδικό χώρο (Αιγαίο, Ιόνιο και Κρητικό Πέλαγος), συρρικνώνοντας δραματικά τη διακίνηση επιβατών και εμπορευμάτων, καθώς παραδοσιακές γραμμές όπως της Αλεξάνδρειας, της Κωνσταντινούπολης, της Μαύρης Θάλασσας αλλά και της Αδριατικής έπαψαν να εξυπηρετούνται από τα ελληνικά επιβατηγά πλοία.
Την κρίσιμη κατάσταση που είχε περιέλθει η ακτοπλοΐα, επιχείρησε να λύσει το Κράτος με διάταγμα για την εφαρμογή από την 1η Μαΐου 1927 ενιαίου Κρατικού Ναυλολογίου Επιβατών και Εμπορευμάτων, ενώ στο ίδιο διάταγμα καθορίζονταν οι φόροι και τα διάφορα τέλη και δικαιώματα επί των ναύλων.
Έναν χρόνο αργότερα αποφασίστηκε από τον τότε Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο η σύσταση Επιτροπής ώστε να μελετηθούν στο σύνολό τους τα προβλήματα της ελληνικής ναυτιλίας, που είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση, στις 22 Μαΐου 1929, της ανώνυμης Εταιρείας “Ακτοπλοΐα της Ελλάδος (ΑΚΤΕΛ)”, στην οποία ενσωματώθηκε η πλειοψηφία των ατμοπλοϊκών εταιρειών.
Η ΕΝΩΣΙΣ ΕΦΟΠΛΙΣΤΩΝ ΕΠΙΒΑΤΗΓΩΝ ΠΛΟΙΩΝ
Με τη μεταστροφή πολλών ακτοπλοϊκών σκαφών από πλοία τακτικών ακτοπλοϊκών γραμμών σε κρουαζιερόπλοια, παρατηρήθηκε μια διαφοροποίηση των εφοπλιστικών συμφερόντων και αιτημάτων, με αποτέλεσμα το καταστατικό της Ένωσης, που ίσχυε από το 1930 με επουσιώδεις τροποποιήσεις, να μην εξυπηρετεί πλέον και να χρήζει εκσυγχρονισμού.
Το 1969 με τροποποίηση του Καταστατικού η επωνυμία της Ένωσης έγινε «Ένωσις Εφοπλιστών Επιβατηγών Πλοίων». Είχε προηγηθεί η σχετική απόφαση στη Γενική Συνέλευση της 27ης Δεκεμβρίου 1968, με το σκεπτικό ότι η νέα επωνυμία «αφ’ ενός μεν είναι πλέον αντιπροσωπευτική του αντικειμένου της Ενώσεως, αφ’ ετέρου δε επιτρέπει τη δυνατότητα συμμετοχής πλοιοκτητών ασχολουμένων με την εκμετάλλευσιν παντός τύπου και κατηγορίας επιβατηγών πλοίων εις τρόπον ώστε να καταστεί δυνατή η συμμετοχή, σε μίαν ευρύτεραν της παρούσης Ένωσιν, πάντων των με το επιβατηγόν πλοίον ασχολουμένων».
Τη δεκαετία του 1970 η ελληνική επιβατηγός ναυτιλία είχε διαμορφωθεί ως εξής: Υπερωκεάνιος Ναυτιλία, Τουριστική Ναυτιλία, Επιβατηγά – Οχηματαγωγά Διεθνών Πλόων, Επιβατηγά – Οχηματαγωγά Εσωτερικών Γραμμών και Πορθμεία.
Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΠΙΒΑΤΗΓΟΥ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ
Το 2004 με νέα τροποποίηση του Καταστατικού μετονομάστηκε σε «Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας», όπως ισχύει μέχρι σήμερα. Είχε εγκριθεί ομόφωνα στη Γενική Συνέλευση τον Ιανουάριο του ίδιου έτους κι έπειτα από τις προβλεπόμενες διαδικασίες κύρωσης από το Πρωτοδικείο επισημοποιήθηκε την 28η Δεκεμβρίου 2004, ώστε «να διευρυνθούν οι στόχοι και σκοποί του Συνδέσμου, με την εγγραφή μελών που αναπτύσσουν κάθε είδους δραστηριότητα στις θαλάσσιες μεταφορές με επιβατηγά και επιβατηγά – οχηματαγωγά πλοία».
Μέλη του ΣΕΕΝ είναι ελληνικές και ευρύτερα κοινοτικές πλοιοκτήτριες και διαχειρίστριες εταιρείες επιβατηγών – οχηματαγωγών και επιβατηγών εν γένει πλοίων, τα οποία δραστηριοποιούνται στον χώρο της ακτοπλοΐας, των διεθνών γραμμών και της κρουαζιέρας.
Ο ΣΕΕΝ είναι θεσμικός συνομιλητής του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και της Ελληνικής Κυβέρνησης για τη διαμόρφωση του ακτοπλοϊκού δικτύου και γενικότερα για όλα τα ζητήματα της επιβατηγού ναυτιλίας και νησιωτικής πολιτικής.
Εκπροσωπεί τον κλάδο στο Ελληνικό Κοινοβούλιο (Διαρκής Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου) στις συζητήσεις νομοσχεδίων που τον αφορούν.
Ως κοινωνικός εταίρος διαπραγματεύεται και υπογράφει τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας πληρωμάτων για τα πλοία ακτοπλοΐας, διεθνών γραμμών και κρουαζιέρας, καθώς και των υπαλλήλων γραφείων, ενώ είναι μέλος και του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ).
Συμμετέχει με δύο εκπροσώπους στο Συμβούλιο Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών, που αποτελεί συμβουλευτικό όργανο του Υπουργού Ναυτιλίας για όλα τα θέματα Ακτοπλοΐας.
Επίσης συμμετέχει στα Διοικητικά Συμβούλια του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, στο Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο, στον ΣΕΤΕ, στην Εθνική Συντονιστική Επιτροπή Κρουαζιέρας, στα Συμβούλια Χρηστών των Οργανισμών Λιμένων, στο Συμβούλιο Επιβατικών Μεταφορών Νήσων, σε διάφορες Ομάδες Εργασίας κ.α.
Για την υποστήριξη των αιτημάτων του Κλάδου χρηματοδοτεί και συμμετέχει σε μελέτες αναγκαίες για τη στήριξη των κλαδικών αιτημάτων.
Έχουν εκπονηθεί 9 μελέτες τα τελευταία 2 χρόνια και έχουν διανεμηθεί στα αρμόδια Υπουργεία, Υπηρεσίες, τράπεζες, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Κατά τη διάρκεια της παρούσας κρίσης χειρίστηκε αποκλειστικά θέματα που αφορούσαν στην ενίσχυση του κλάδου και γι΄ αυτό τον λόγο βραβεύθηκε από τους LLOYDS.
Σκοπός του ΣΕΕΝ είναι η προάσπιση, προαγωγή και προβολή της σημασίας και συμβολής της επιβατηγού ναυτιλίας στην ελληνική οικονομία, στην προώθηση του τουριστικού προϊόντος της Χώρας και στην ανάπτυξη των νησιωτικών περιοχών, καθώς και η ανάληψη πρωτοβουλιών και ενεργειών για τη βελτιστοποίηση του λειτουργικού και θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της επιβατηγού ναυτιλίας στην Ελλάδα.
Αποστολή του είναι να συμβάλει στον περαιτέρω εκσυγχρονισμό και ανάπτυξη της σύγχρονης ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας, που δημιουργεί ένα ανταγωνιστικό εθνικό κεφάλαιο στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο οικονομικό ανταγωνισμό.
ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ
Λεωνίδας Α. Εμπειρίκος (1872-1947), Πρόεδρος το 1921
Νικόλαος Π. Πανταλέων, Πρόεδρος το 1924
Γεώργιος Α. Ποταμιάνος (1868-1932), Πρόεδρος 1925-1932
Αθανάσιος Στ. Μανουηλίδης (1888-1954), Πρόεδρος 1933-1935
Λεόντιος Τεργιάζος (1881-1936), Πρόεδρος το 1936
Παναγής Α. Γιαννουλάτος (1905-1961), Πρόεδρος 1937-1948
Αναστάσιος Γ. Ποταμιάνος (1901-1975), Πρόεδρος 1948-1952
Σπυρίδων Στ. Τυπάλδος (1893-1993), Πρόεδρος 1953-1955
Χαράλαμπος Στ. Τυπάλδος (1897-1986), Πρόεδρος 1956-1966
Νικόλαος Φ. Καβουνίδης (1912-1977), Πρόεδρος 1967-1977
Κωνσταντίνος Α. Ρίγγας (1913-2004), Πρόεδρος 1977-1979
Ανδρέας Α. Ποταμιάνος, Πρόεδρος 1980-2002
Περικλής Στ. Παναγόπουλος (1935-2019), Πρόεδρος 2003-2008
Μάρκος Α. Φόρος, Πρόεδρος 2009-2011
Απόστολος Κ. Βεντούρης, Πρόεδρος 2011-2012
Μιχαήλ Γ. Σακέλλης, Πρόεδρος 2012-σήμερα
Ο ΣΕΕΝ συμμετέχει ενεργά και αποφασιστικά:
– Στη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου
– Στη διάρθρωση των γραμμών δημόσιας υπηρεσίας
– Στη διαμόρφωση του ακτοπλοϊκού δικτύου
Με τον Νόμο 2932/01, στη διαμόρφωση του οποίου συμμετείχε ο ΣΕΕΝ ενεργά, απελευθερώθηκαν με προϋποθέσεις οι δρομολογήσεις και σε αυτό τον νόμο βασίστηκε η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου και οι νέες επενδύσεις από το 2000 έως σήμερα.
Με τον Νόμο 4150/13 βελτιώθηκε η ανταγωνιστικότητα των πλοίων της ακτοπλοΐας και της Αδριατικής.
Επίσης σύμφωνα με τον Νόμο 4150/2013 προσαρμόστηκαν τα δρομολόγια των ταχυπλόων στις πραγματικές μεταφορικές ανάγκες.
Στις διατάξεις αυτές βασίστηκε έκτοτε η ανάπτυξη του ακτοπλοϊκού στόλου των ταχυπλόων. Μέχρι τότε, τα ταχύπλοα ήταν 18 και τώρα είναι 35.
Να θυμίσουμε, τέλος, ότι το 1975 ιδρύθηκε η «Ένωσις Ελλήνων Πλοιοκτητών Επιβατηγών Ακτοπλοϊκών Πλοίων» με πρώτο Πρόεδρο τον Κων/νο Ευθυμιάδη.
Τo 2011 τα μέλη της Ένωσης Επιχειρήσεων Ναυτιλίας εγράφησαν στον ΣΕΕΝ και τις δραστηριότητες της ακτοπλοΐας έκτοτε διαχειρίζεται αποκλειστικά ο ΣΕΕΝ”.
